De laatste tijd heb ik een reeks lezingen, presentaties en toespraken mogen zien en horen. En wat een verschillen zitten daarin zeg! Dan heb ik het niet over de inhoudelijke onderwerpen. Die vind ik meestal wel interessant, anders ga ik er niet eens naartoe. Nee dan bedoel ik de mánier waarop de lezingen, presentaties en toespraken worden gehouden. Want al praat je over het meest interessante onderwerp allertijden, toch zijn er mensen die het voor elkaar kunnen krijgen dat aanhoorders weglopen of staan te gapen. Dat is best wel zonde, want hoe krijg je anders je boodschap overgebracht!? Dat is tenslotte wel het doel van presenteren, lijkt mij.
Wanneer vond ik nou de manier van presenteren niet interessant? Als er monotoon werd gesproken, als er geen verrassingen meer waren, als er geen passie achter zat, als er alleen maar feiten opgedreund werden, als er te zacht werd gesproken, als er te hard werd gesproken, als er te snel of juist te langzaam werd gesproken, als er bijna werd voorgelezen, en zo zijn er nog veel meer factoren die ervoor zorgen dat je boodschap niet overkomt.
Dus hoe kan je dan je verhaal/boodschap zo presenteren dat je toehoorder aandacht voor je verhaal blijft houden?
Om te beginnen denk ik dat het belangrijk is dat je weet wat je wilt vertellen. Dus bereid je goed voor! Alles op papier uitschrijven is niets mis mee, maar geeft ook het risico dat je gaat voorlezen. Handig is ook om te weten voor wie je je verhaal gaat doen. Weet men er al iets van? Of is alles helemaal nieuw? In het laatste geval is het natuurlijk niet aan te raden om teveel termen zonder uitleg in je verhaal te verwerken.
Zorg voor interactie met je publiek! Betrek je toehoorders in je verhaal, daag ze uit hun eigen inbreng te geven. Wacht dus niet tot het einde met al hun vragen, maar laat ze tussentijds met vragen komen. Óf stel zelf vragen aan de luisteraars!!! Je kan zelfs tijd inplannen dat je publiek onderling met elkaar over het onderwerp in gesprek gaat. Geeft altijd leuke situaties.
Bedenk wat je wilt bereiken met je verhaal…..Als je dat weet bewaak je voor jezelf dat je veel meer binnen je gestelde tijd praat. En zorg voor een inspirerende opening, dat kan met een triggerende one-liner zijn, een anekdote, een persoonlijk voorbeeld of misschien wel een elevatorpitch! Op deze manier vraag je gelijk de maximale aandacht en geef je jezelf de kans te wennen aan je publiek.
En misschien wel de belangrijkste tip is vind het leuk wat je gaat vertellen, vooral als het onderwerp niet is wat je echt ligt. Zoek datgene wat jou aanspreekt in de boodschap!
Als ik zelf een presentatie of training mag geven bereid ik mezelf altijd goed voor (soms zelfs te veel), zorg dat ik mijn funpunten in het verhaal heb en laat me vervolgens door de interactie leiden. Op die manier hou ik mijn eigen plezier erin. EN ja ook mijn zenuwen neem ik elke keer mee en zorg dat die me juist scherp houden!
Er zijn nog veel meer tips en trucs over het geven van lezingen en presentaties, maar ik denk zelf dat ik hiermee mijn belangrijkste tips heb opgeschreven om je luisteraars geboeid te houden. Maar wie weet bedenk jij als lezer nog wel betere of handigere tips om die presentaties/lezingen/toespraken boeiend te maken. Dus reageer en inspireer!
Helder stuk over de bouwstenen van een presentatie. Altijd weer handig om ze te lezen.
Een tip die ik zelf graag aan houd is, hoe korter, hoe beter. Wij mensen kunnen ongeveer tussen de 30 en 45 min ceconcentreert luisteren én opnemen/verwerken. Dan even pauze. Daarom hou ik wel van de TED presentaties. 18 min max.
Maar mijn meest geheime tip is, laat je presentatie vergezellen van een Graphic Facilitator. Tijdens het presenteren wordt jouw verhaal/inhoud in real time getekend op een groot tekenbord of grote vellen aan de muur.
De concentratie/aandacht van het publiek wordt continu vastgehouden en men kan visueel terugkijken op voorafgaande.
Het is het uitproberen waart en afgaande op de feedback die ik krijg, ook zeer helpend.
Dank je wel voor je aanvullingen en je reactie! Voor de Graphic Facilitator tip ga ik ter harte nemen en uitzoeken welke mogelijkheden het biedt!
Nog een paar ervaringen:
– markeer tevoren de (3) momenten/onderwerpen die volgens jou het belangrijkste zijn, en noem die ook als zodanig in je presentatie
– sta niet stokstijf stil, maar wissel een paar keer (niet teveel!) van positie
– kijk de zaal in en concentreer je op een stuk of 5 personen/richtingen, wissel iedere 5 minuten van persoon/richting
– als je PPsheets gebruikt, maak een kopie en schrijf per pagina met er iets bij dat je wilt vertellen(en er dus niet op staat!) met dat setje in de hand wordt het dus niet saai
– een relativerend grapje over jezelf, de firma, het onderwerp doet het altijd goed
– eindig met 3 tips/gedachten ter overweging.
Wat een prachtige aanvullende ervaringen. Hartelijk bedankt!
Beste Saskia, Bernard, Rob,
Graag wil ik jullie uitnodigen te duiken in diepere onder- en achtergronden van de tips die jullie verzamelden.
Voor mij is één van de belangrijkste sleutels in presenteren, dat je je realiseert dat mensen met jou meeleven via het innerlijk onbewust meebewegen met jou. Gevoelens voel je wanneer je ze in je lichaam voelt. Meevoelen doe je, als je innerlijk meebeweegt met de spanning/ontspanning, dus fysieke verschijning van iemands emoties. En dat is een grotendeels onbewust proces, waar bijvoorbeeld toneelspelers heel bewust gebruik van maken. Door hun emotionele proces helder fysiek te presenteren nodigen zij publiek uit helemaal met hen mee te leven. Ooit kreeg ik een scholk, toen ik Ronald Reagan als president zijn eerste televisietoespraak zag houden. Innerlijk merkte ik dat ik steeds “ja, ja” zei tegen alles wat hij beweerde, terwijl mijn denken vervolgens zei: “maar daar ben je het toch niet mee eens?!” Meevoelen ging sneller dan nadenken! En een B-filmacteur in Amerika is waarschijnlijk ondertussen toch ook wel heel goed, al is-ie niet de supertop.
Dat betekent, dat als je graag wil dat mensen zich voor je openstellen en met je mee gaan leven, jij daar de sleutel toe hebt. Namelijk: wanneer jij je, helder in jezelf gevestigd, voor hen open stelt.
Dat is dus de eerste opgave: je spreekgestoelte beklimmen in actief-ontspannen openheid. Hé, las ik ergens iets over de beste eerste indruk?
Ah, dan hebben we gelijk twee van de tips van Rob al te pakken.
Wanneer je actief- ontspannen in jezelf gevestigd ben, kan je flexibel meebewegen met de inhoud van je verhaal. En zal je die inhoud met natuurlijke houdingen en gebaren kunnen begeleiden. Bevriezen is de dood van je uitstraling, dus flexibel in beweging zijn is een voorwaarde voor een goede overdracht.
Daarnaast is bewegen in de zin van zo af en toe een andere plek kiezen, ook een enorme hulp. Ons oog wordt getrokken door wat licht is of door wat beweegt. De meeste moderne grafische ondersteuningen (zie de inspirerende tip van Bernard) zijn lichtgevender dan de spreker – die is dus in het nadeel! Je trekt als spreker de aandacht weer naar je toe wanneer jij beweegt, en zorgt dat je niet in het donker staat. Een ervaren regisseur kan je veel leren over hoe je dan effectief beweegt en plekken kiest.
Een beeldend kunstenaar ter plekke een schilderij of tekening laten maken op een grote behangrol is in dat opzicht ondersteunender dan een lichtgevende PowerPoint.
Wanneer je vanuit een maximaal open houding je verhaal presenteert, heb je ook automatisch een open contact met het publiek. Rob zegt: concentreer je op een paar mensen/richtingen en wissel die elke 5 minuten.
Ik begrijp zijn bedoelingen, zou dat liever anders formuleren. Het woord “concentreren” lokt mensen uit om hun aandacht gericht te versmallen. En dat is in tegenstrijd met “maximaal open”. Wanneer je een wijde open blik hebt, pak je in één of twee blikken een hele zaal tegelijk. En kan je je flexibel voortdurend tot iedereen richten, zonder een richting over te slaan.
Voorwaarde is wel, dat je zo thuis bent in wat je zeggen wil, dat je ook beschikbaar bent voor het publiek. En jezelf niet voortdurend afschermt en verkleint door in een blaadje te moeten duiken. Wanneer ervaren professionele podiumkunstenaars weken oefenen voor één avond optreden geloof je toch niet echt dat een onervaren spreker zich even makkelijk improviserend redt op het niveau dat je zou willen? OK, zo heel hoog vraagt natuurlijk niemand, maar wie wil groeien zal daar tijd voor moeten inruimen.
Hier zijn eenvoudige oefeningen voor. Ik beschrijf er een paar uitgebreid in mijn Handboek Podiumpresentatie. Bijvoorbeeld een oefening voor het verwerven van een open blik, en een oefening om te aarden (= in jezelf gevestigd zijn). De laatste kan ik heel kort beschrijven, voor de andere oefeningen gebruik ik in mijn boek 25 bladzijden, dat is hier niet haalbaar.
Eén van de dingen die je veel mensen ziet doen is: zichzelf “op houden”, buiten zichzelf treden. Je hebt misschien ook het gevoel dat je dat moet doen: je boodschap helder aan je publiek geven betekent “je naar buiten richten”. Helaas doen veel mensen dat zo sterk, dat ze letterlijk vooroverbuigen, en met zoveel kracht hun boodschap proberen te geven, dat ze die bijna in de richting van hun publiek spugen. Sorry, op schrift moet ik een overduidelijk beeld beschrijven, dat ik in workshops graag eenvoudiger demonstreer.
In elk geval: je verliest het contact met jezelf, bent niet langer in jezelf gevestigd.
Hier is de oefening:
Stel je voor dat je een comfortabel hekje bij je hebt. Het is speciaal voor jou op hoogte gesteld, precies 1 centimeter onder jouw billen.
Het enige wat je hoeft te doen is je voorstellen, dat je een heel klein beetje achteruit beweegt en lekker op je hekje gaat zitten.
Dat is alles.
Het werkt overigens sterker wanneer je dat op een uitademing doet.
Veel mensen merken tot hun verbazing, dat hun schouders dan mee ontspannen.
En je kan ontdekken dat het op je hekje zitten een uitstekende gelegenheid is om je blik en houding weer wijd te openen, om in één blik je hele publiek welkom te heten.
Daar zijn nog weer andere aanvullende oefeningen voor.
Ik doe deze oefeningen nu 15 jaar met zangers, zangkoren, verhalenvertellers en gemeenteambtenaren. En allen zijn altijd weer verbaasd over de eenvoud.
Een enkeling voelt zich op dat hekje wat raar staan. Maar die hebben het hekje vaak iets te laag genomen. Eén centimer was genoeg!
In het vervolgtraject blijft voor mij openheid centraal staan. De openheid van een spreker gaat dan verder dan alleen de openheid voor het publiek. Je op de juiste wijze openstellen voor de waarde van je verhaal is de volgende stap, die het mogelijk maakt om eerlijke emotionele betrokkenheid uit te stralen èn bij je publiek te genereren. Eenvoudige acteeroefeningen kunnen je daar de weg in wijzen, zonder dat je zo nodig de toneelspeler moet gaan uithangen. Want dat levert alleen maar onechtheid op.
Een letterlijk open houding blijft de sleutel. Daarbij is “weten wat je wil vertellen” (en betrokken zijn bij je boodschap, wat wil je bereiken, vind je het leuk om het te mogen vertellen) een vanzelfsprekende voorwaarde, en “interactie met het publiek” een even vanzelfsprekend gevolg (de tips van Saskia). En deel je oprechte interesse (hé, dat stond toch ook ergens?).
Tenslotte: je in jezelf vestigen en je openen zijn, naast je aandacht richten op je publiek en je boodschap, middelen om podiumangst te bestrijden. Ze zijn misschien niet het volledige antwoord daarop, maar wel helpende stappen.
Helpen zenuwen echt? Wanneer je geen alternatief hebt wel. Maar: zowel overspanning (teveel stress) als onderspanning (een slappe val-maar-in-slaap ontspanning) zijn teveel en helpen niet.
Volledig beschikbaar zijn voor je presentatie betekent dan: in jezelf gevestigd zijn, je maximaal kunnen openen voor je publiek en je boodschap, èn fysiek op een soort ideale en actieve spannings-ontspanningsverhouding staan. Ook daar zijn oefeningen voor. Deze zijn bijvoorbeeld één van de pijlers van de Alexandertechniek.
Succes!
Walter.
Hoi Walter,
Om te beginnen dank je wel voor het lezen van mijn blog en dan neem je ook de nog de moeite om je inspirerende aanvullingen te geven. Een aantal tips en trucs zijn zeker de moeite waard om uit te proberen en te ervaren hoeveel ze kunnen helpen!
Alle toevoegingen die iedereen geeft gaan er vast voor zorgen dat mensen beter gaan presenteren, maar in ieder geval met meer interesse en plezier!
Gr Saskia